برای دقت بیشتر در آزمایش ذخیره تخمدان (شامل AMH، FSH، LH و استرادیول)، رعایت برخی شرایط ساده اما ضروری پیش از نمونهگیری توصیه میشود. این مقاله به بررسی زمان مناسب، نیاز به ناشتایی و نکات عملی برای اجرای صحیح این آزمایشها میپردازد.
نوع آزمایشها و زمان نمونهگیری
آزمایش ذخیره تخمدان معمولاً شامل موارد زیر است:
- AMH (Anti-Müllerian Hormone): برداشت نمونه در هر روز از سیکل قاعدگی، بدون نیاز به ناشتایی، چون سطح AMH نسبتاً پایدار است.
- FSH و LH: نمونهگیری در روزهای ۲ تا ۵ سیکل قاعدگی انجام میشود تا تغییرات طبیعی در هورمونها لحاظ شود.
- استرادیول (E2): همزمان با FSH انجام میشود تا تفسیر بهتری از عملکرد تخمدانها حاصل شود.
- سونوگرافی AFC: شمارش فولیکولهای آنترال با سونوگرافی در روز ۳ تا ۵ توصیه میشود، اما خارج از آزمایشگاه انجام میگیرد.
آیا نیاز به ناشتایی وجود دارد؟
هیچ یک از این آزمایشها نیاز به ناشتایی ندارد. مصرف غذای سبک، نوشیدن چای یا قهوه معمول، یا سایر نوشیدنیهای غیرالکلی مشکلی ایجاد نمیکند.
زمان مناسب مراجعه به آزمایشگاه
- برای AMH: هر روز از سیکل قابل انجام است.
- برای FSH، LH و E2: روز دوم تا پنجم قاعدگی مناسبترین زمان است؛ روز اول خونریزی، روز اول سیکل محسوب میشود.
نکات مهم قبل از انجام آزمایش
- از مصرف داروهای هورمونی (قرص ضد بارداری، تحریک تخمکگذاری و...) قبل از آزمایش خودداری شود؛ در صورت مصرف با پزشک مشورت شود.
- در مواردی که فرد تحت درمان ناباروری یا IVF قرار گرفته، توصیه میشود زمان آزمایش در هماهنگی با تیم درمانی انتخاب شود.
- استرس زیاد، بیخوابی یا ورزش شدید، ممکن است در نتایج هورمونی اثر جزئی داشته باشد؛ بهتر است آزمایش در شرایط عادی و آرام انجام شود.
- در صورت صلاحدید پزشک، ممکن است همزمان با ذخیره تخمدان، آزمایشهایی مثل اینهیبین B، پروژسترون یا پرولاکتین نیز تجویز شود.
جمعبندی
رعایت شرایط سادهای از جمله انتخاب زمان مناسب، پرهیز از داروهای مداخلهگر و آرامش نسبی قبل از آزمایش، تأثیر چشمگیری بر دقت سنجش ذخیره تخمدان دارد. اطلاعات دقیقتر، پایهای مستحکم برای برنامهریزی درست در مسیر باروری فراهم میکند.
پرسشهای متداول درباره شرایط آزمایش ذخیره تخمدان
در این بخش، به سوالات رایج درباره آمادگی قبل از انجام آزمایشهای مرتبط با ذخیره تخمدان مانند AMH، FSH، LH و استرادیول پاسخ داده شده است.
خیر، برای آزمایش AMH نیاز به ناشتایی نیست. این آزمایش در هر ساعت از روز و بدون محدودیت تغذیهای قابل انجام است.
این آزمایشها باید در روزهای ۲ تا ۵ سیکل قاعدگی انجام شوند. روز اول خونریزی، روز اول سیکل محسوب میشود.
بله، داروهای هورمونی مانند قرص ضدبارداری یا داروهای تحریک تخمکگذاری میتوانند نتایج را تحت تأثیر قرار دهند. توصیه میشود پیش از آزمایش با پزشک خود مشورت کنید.
استرس شدید، بیخوابی و فعالیت بدنی سنگین میتواند روی برخی هورمونها اثر جزئی بگذارد. توصیه میشود در آرامش کامل و شرایط معمول روزانه آزمایش را انجام دهید.